Խախտելով միջազգային պարտավորությունները․ Հռոմի ստատուտի վավերացումից 1․5 տարի անց Հայաստանը Միջազգային քրեական դատարան չի դիմել

Հռոմի ստատուտը ՀՀ-ն վավերացրեց Պուտինին ձերբակալելու համա՞ր, թե՞ հայ ժողովրդի նկատմամբ հանցագործություններ կատարած անձանց պատասխանատվության ենթարկելու նպատակով․ ստատուտի վավերացմանը նախորդած քննարկումների ընթացքում հենց այս հարցն էր քաղաքական  օրակարգում, քանի որ Հռոմի կանոնադրության վավերացման գործընթացը համընկավ Միջազգային քրեական դատարանի կողմից ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինին ձերբակալելու օրդեր տալու որոշման հետ։

Մինչ ընդդիմադիրները պնդում էին, որ ստատուտը վավերացվում է քաղաքական դրդապատճառներով, իշխանությունը վստահեցնում էր, որ իրենց նպատակը երկրի անվտանգությունն ապահովելն է, ցեղասպանությունը, պատերազմական, մարդկության դեմ ուղղված  հանցագործությունները պատժելն  ու հնարավոր ապագա հանցագործությունները կանխելը։

Քաղաքական սուր բանավեճերի տեղիք տված այս փաստաթղթի վավերացումից մեկուկես տարի անց, սակայն, Հայաստանը Միջազգային քրեական դատարան հանցագործության վերաբերյալ որևէ հաղորդում չի ներկայացրել:

Ինչ գործեր է քննում Միջազգային քրեական դատարանը Հռոմի ստատուտի շրջանակներում

Միջազգային քրեական դատարանում Հռոմի ստատուտի շրջանակներում քննության են ենթակա ցեղասպանության, պատերազմական հանցագործություններ, ինչպես նաև մարդկության դեմ ուղղված հանցագործություններ, որոնք կատարվել են ստատուտի ուժի մեջ մտնելուց հետո։ Առանձին կարգավորվում է նաև Դատարանի իրավազորությունը «ագրեսիա» հանցագործության առնչությամբ։ Այս դատարանում գործում է անհատական պատասխանատվության մեխանիզմը, այսինքն՝ այստեղ կարող են պատասխանատվության ենթարկվել անձինք և ոչ թե պետությունները։

Դատարանի իրավազորության հիմքում ընկած է կոմպլեմենտարության (փոխլրացման) սկզբունքը, համաձայն որի՝ Միջազգային քրեական դատարանը հանդես է գալիս որպես ածանցյալ օղակ և Հռոմի ստատուտով սահմանված առանձնապես ծանր հանցագործությունների հիմքով քրեական գործերի քննություն իրականանացնում է բացառապես այն պարագայում, երբ պետությունը չի կարող կամ չի ցանկանում քննել նշված հանցագործությունները, այսինքն՝ պետության ազգային իրավական համակարգը չի ապահովում գործի պատշաճ քննությունը կամ այն  ձևական բնույթ է կրում։

Երբ է Հայաստանը ստորագրել Հռոմի ստատուտը

Հայաստանի Հանրապետությունը Հռոմի  ստատուտը ստորագրել է 1999թ-ին, վավերացման  մեկնարկը տրվել է ավելի քան 20 տարի առաջ, սակայն փաստաթուղթը չի վավերացվել։ 2004թ․ Հայաստանի Սահմանադրական դատարանը ստատուտով սահմանված պարտականություններից մի քանիսը հակասող է ճանաչել այն ժամանակ գործող Սահմանադրության դրույթներին։ ՍԴ-ն գտել է, որ Միջազգային քրեական դատարանն այնպիսի դատարան է, որ Հայաստանի Սահմանադրությամբ նախատեսված չէ, ինչպես նաև, որ ստատուտով սահմանված որոշ լիազորություններ կամ պարտավորություններ հակասում  են ՀՀ Սահմանադրությանը, ուստի՝ հնարավոր չէ առանց Սահմանադրության մեջ փոփոխություններ կատարելու Հռոմի ստատուտը վավերացնել։

Դատարանը գտել է, որ ստատուտում ամրագրված այն պարտավորությունը, ըստ որի՝ Միջազգային քրեական դատարանը լրացնում է ՀՀ ներպետական քրեական իրավազորության մարմինները, չի համապատասխանում ՀՀ Սահմանադրության 91 և 92 հոդվածներին, որոնցով սահմանվում է, որ Հայաստանում արդարադատությունն իրականացնում են միայն դատարանները՝ Սահմանադրությանը և օրենքներին համապատասխան։ Սահմանադրությամբ նաև ամրագրված է, թե որոնք են ՀՀ դատարանները։ Դրանց թվում, փաստացի, Միջազգային քրեական դատարանը չկա։ Այսպիսով՝ Հռոմի ստատուտի վավարեցման հարցը այդ փուլում փակվել է։

Ինչ իրավիճակում ակտիվացան Հռոմի ստատուտին առնչվող գործընթացները

Վավերացման հարցը կրկին օրակարգ եկավ 2022 թ․ տարեվերջին, երբ Կառավարությունը որոշեց դիմել Սահմանադրական դատարան և կրկին ստուգել ստատուտի դրույթների սահմանադրականությունը՝ նկատի ունենալով, որ 2004 թ․ ՍԴ որոշումից  հետո Հայաստանում սահմանադրական փոփոխություններ են տեղի ունեցել։

Նկատենք, որ 2015 թ-ի Սահմանադրական փոփոխությունների արդյունքում այն դրույթները, որոնք, ըստ 2004 թ․ՍԴ որոշման, հակասում էին Հռոմի ստատուտին,  որևէ փոփոխության չեն ենթարկվել։

Այնուամենայնիվ, Սահմանադրական դատարանն այլ իրավական մեկնաբանություն տվեց ու ստատուտի դրույթները ճանաչեց Սահմանադրությանը համապատասխանող։ ԱԺ-ն 2023 թ․ հոկտեմբերի 3-ին ընդունեց դատարանի իրավազորությունը՝ 2021 թ․ մայիսի 10-ից Հայաստանnւմ  տեղի ունեցած հանցագործությունների համար։

2024-ի փետրվարի 1-ից արդեն ստատուտն ուժի մեջ մտավ Հայաստանի համար։ 

Իրավապաշտպան, «Իրավունքների պաշտպանություն առանց սահմանների» ՀԿ ծրագրերի համակարգող Աննա Մելիքյանը հիշեցնում է, որ ստատուտի շուրջ գործընթացներն ակտիվացան Հայաստանի վրա 2022 թ․ սեպտեմբերի հարձակումից հետո։

Հիշեցնենք, որ 2020 թ․ արցախյան պատերազմից հետո Հայաստանի դեմ ադրբեջանական ագրեսիա տեղի էր ունեցել 2021-ի մայիսին Վարդենիսի ուղղությամբ, այնուհետև նոյեմբերին՝ Սյունիքում  և 2022-ին արդեն՝ Ջերմուկում և Սյունիքում։ Ադրբեջանն օկուպացրեց ՀՀ սուվերեն տարածքներից հատվածներ և կատարվեցին այլ հանցագործություններ։ Այդ ագրեսիայի շրջանակներում կատարված հանցագործությունները, այդ թվում՝ նաև գերիների գնդակահարություն, խոշտանգումներ, Հռոմի ստատուտով նախատեսված հանցագործությունների շարքին են դասվում։

«Այս հարձակումների համատեքստում ՀՀ կառավարությունը սկսեց վերանայման գործընթաց՝ պնդելով,որ վավերացումն անհրաժեշտ է, որպեսզի մենք կարողանանք այդ միջազգային իրավական գործիքն օգտագործել՝ պատասխանատվության ենթարկելու անձանց, որոնք կատարել են ստատուտով սահմանված հանցագործություններ Հայաստանի քաղաքացիների դեմ՝ ՀՀ տարածքում։ Ավելին, սա դիտարկվում էր որպես միջոց՝ կանխելու Ադրբեջանի կողմից հնարավոր նոր ագրեսիան ու համապատասխան հանցագործությունները»,- հիշեցնում է Աննա Մելիքյանը։

Նա նշում է, որ  ներկայում Հայաստանի Հանրապետությունում կան քննվող քրեական գործեր՝ պատերազմական, մարդկության դեմ ուղղված, ցեղասպանության հանցագործությունների վերաբերյալ, որոնք կատարած անձանց պատասխանատվության ենթարկելը ՀՀ իմպերատիվ պարտավորությունն է՝ ինչպես ներպետական, այնպես էլ միջազգային իրավունքի համատեքստում։

Վերը նշված հանցագործություններն ընդհանուր միջազգային իրավունքի jus cogens (իմպերատիվ) նորմերով արգելված են։ Իսկ դրանց արգելումը, կանխարգելումը և մեղավորներին պատասխանատվության ենթարկելը պետությունների անվերապահ պարտավորությունն է։ Աննա Մելիքյանը նշում է՝ թեև Հայաստանի Հանրապետությունը  տեսականորեն փորձում է կատարել այդ պարտավորությունը՝ քննել և պատժի ենթարկել նշված հանցագործությունները կատարած անձանց, սակայն քիչ հավանական է, որ ներպետական ատյաններում այս գործերը հաջողություն ունենան։

Խնդիրն այն է, որ այդ հանցագործությունների համար ենթադրյալ մեղավորները կամ հրաման տվողները Հայաստանի տարածքում չեն հայտնվի, իսկ միջազգային հետախուզական ընթացակարգեր գործի դնելու, օրինակ՝ Ինտերպոլով  կամ ԱՊՀ երկրների տարածքում հետախուզում հայտարարելու դեպքում կա մտավախություն, որ այդ գործընթացները կարող են գնահատվել  քաղաքական և արտահանձնում տեղի չունենա։

«Սա նշանակում է, որ Ադրբեջանի բարձրաստիճան քաղաքական իշխանության ներկայացուցիչներին և զինվորականներին պատասխանատվության ենթարկելու իրական հնաավորություն չկա։ Բացի այդ՝ միջպետական հարաբերություններում գործում է  պետության ղեկավարի և համապատասխան բարձրաստիճան պաշտոնյաների անձեռնմխելիության սովորութային նորմը։ Այսինքն՝ եթե անգամ տեսականորեն Հայաստանը Ադրբեջանի նախագահի կամ Պաշտպանության նախարարի նկատմամբ գործ հարուցեր, մեղադրանք ներկայացներ, հետախուզում հայտարարեր,  և անգամ նրանց այլ պետության տարածքում  ձերբակալեին, արտահանձնում տեղի չէր ունենա։

Իսկ Միջազգային քրեական դատարանն այդ իմաստով կաշկանդված չէ։ Օրինակ՝  Միջազգային քրեական դատարանը ձերբակալման օրդեր տվեց Ռուսաստանի Դաշնության գործող նախագահ Վլադիմիր Պուտինի նկատմամբ՝ հստակ արձանագրելով, որ պետությունների միջև գործող այդ սովորութային նորմը, որ պետության ղեկավարներն անձեռնմխելի են, չի գործում ՄՔԴ-ի նկատմամբ պարտավորությունների համատեքստում (թեև ոչ բոլոր պետություններն են համաձայն այդ մոտեցման հետ)։ Նույն մոտեցումը վերահաստատեց՝ Իսրայելի վարչապետի նկատմամբ օրդեր տալով»,- բացատրեց Աննա Մելիքյանը՝ նշելով, որ նման պայմաններում  կար լուրջ ակնկալիք, որ եթե Միջազգային քրեական դատարանում հիմնավորված գործ ունենանք, հնարավոր կլինի ընդհուպ Ադրբեջանի նախագահին պատասխանատվության ենթարկել։

Ինչ դեպքերով կարող էր Հայաստանը գործեր ուղարկել  Միջազգային քրեական դատարան

Միջազգային քրեական դատարանի իրավազորությունը տարածվում է անդամ պետության տարածքում կամ քաղաքացիների կողմից կատարված հանցագործությունների վրա։ Արցախը անդամ պետություն չէ։ Այդ իսկ պատճառով 2020 թ․ արցախյան պատերազմի դաժան իրադարձությունների՝ հայերի դեմ կատարված հանցագործությունների վերաբերյալ գործերի քննությունը ՄՔԴ-ի իրավազորության ներքո չեն կարող հայտնվել՝ չնայած այն հանգամանքին, որ հանցագործություններ են կատարվել այդ թվում Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների նկատմամբ։

Սակայն դրան հաջորդած 2021- 2022 թթ․ ադրբեջանական ագրեսիան Հայասանի նկատմամբ, ինչպես նաև 2023-ի Արցախից բռնի տեղահանման դեպքերը ՄՔԴ-ի իրավազորության տիրույթում են։

Աննա Մելիքյանը պարզաբանում է, որ 2021-2022 թթ․ դեպքերը կատարվել են անդամ պետության տարածքում, այդպես է ՄՔԴ-ն ստանում իրավազորություն։ Իսկ  բռնի տեղահանումից հետո Արցախի բնակչությունը սահման է հատել ու հայտնվել Հայաստանի Հանրապետության տարածքում, որն արդեն անդամ պետություն է։ Արցախից բռնի տեղահանումը իր մեջ պարունակում է Հռոմի ստատուտով նախատեսված հանցակազմ՝ բռնագաղթ (դեպորտացիա), այսինքն՝ անձանց բռնի տեղահանում այն տարածքից, որտեղ նրանք օրինական հիմունքներով բնակվում են, վտարման կամ այլ հարկադրանքի միջոցով՝ միջազգային իրավունքով թույլատրելի հիմքերի բացակայության պայմաններում։

Նման նախադեպ, ըստ Մելիքյանի, արդեն իսկ առկա է ՄՔԴ-ի գործերից մեկով, երբ Մյանմայի էթնիկ խմբերից մեկը համանման պայմաններում բռնի տեղահանվել է հարևան անդամ պետության տարածք` Բանգլադեշ, և ՄՔԴ-ն այս դեպքում արձանագրել է, որ առկա է հանցակազմ և իրավազորություն։

Այսինքն՝ այս պահին, ըստ Մելիքյանի, առնվազն երկու խումբ  հանցագործությունների համար Հայաստանը ՄՔԴ-ին դիմելու լուրջ հիմքեր ունի։ Դրանցից մեկը Արցախից բռնի տեղահանման դեպքերն են, մյուսը՝ Հայաստանի տարածքում  2021-2022 թթ․ ընթացքում Ադրբեջանի կողմից հարձակման ժամանակ հայ գերիների խոշտանգման, սպանության և քաղաքացիական բնակչության  նկատմամբ հանցագործությունների դեպքերը։  

Ինչպես է գործ հարուցվում Միջազգային քրեական դատարանում

Միջազգային քրեական դատարանում գործերը հայտնվում են մի քանի ընթացակարգով․

1․ Մեկ կամ մի խումբ պետությունների կողմից իրավիճակի ներկայացում,  այսինքն՝ այդ դեպքում մեկ կամ մի քանի անդամ պետություն դիմում է ներկայացնում Միջազգային քրեական դատարան։

2․ ՄՔԴ-ի դատախազն իր նախաձեռնությամբ է հարուցում գործ․ այս դեպքում, դիտարկելով որևէ իրավիճակ, ՄՔԴ դատախազն է գալիս եզրահանգման, որ առկա է ՄՔԴ-ի քննությանը ենթակա հանցակազմ։ Այս դեպքում դատախազը դատարանից քննություն իրականացնելու  թույլտվություն է ստանում և իրականացնում։

3․ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհրդի կողմից իրավիճակի ներկայացման դեպքում՝ համապատասխան բանաձևի ընդունման միջոցով։

Աննա Մելիքյանն արձանագրում է, որ Հայաստանի Հանրապետությունն այս պահին նպատակահարմար չի համարում որևէ գործ նախաձեռնել՝ թեև կան բավարար ապացույցներ՝ ՄՔԴ դիմելու համար։

«Մենք անդամակցել ենք այն նախաձեռնությանը, որը 2023-2024-ին՝ Freedom House-ի գլխավորությամբ,  իրականացրել է փաստերի  հավաքագրում բռնի տեղահանման դեպքով։ Կան բավարար ապացույցներ այն մասին, որ առկա են բռնագաղթ հանցագործության հանցակազմի բոլոր տարրերը, նույնը՝ ՀՀ-ում կատարված հանցագործությունների մասով»,-վստահեցնում է Մելիքյանը։

ՄՔԴ դատախազի կողմից սեփական նախաձեռնությամբ քննություն սկսելը Աննա Մելիքյանը քիչ հավանական է համարում՝ հաշվի առնելով նաև Ադրբեջանի հետ խախաղության համաձայնագրի ստորագրման դեպքում միջազգային ատյաններում ներկայացված դատական հայցերը ետ կանչելու՝ ՀՀ իշխանությունների պատրաստակամությունը։

Այն պայմաններում, երբ Հայաստանը շահագրգռված չէ դիմելու ՄՔԴ-ին, այլ պետությունները ևս, ըստ Մելիքյանի, շահագրգռված չեն լինի դիմել։ Հավանականությունը, որ ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհուրդը կարող է իրավիճակ ներկայացնել ՄՔԴ, ըստ Մելիքյանի, ավելի փոքր է՝ հաշվի առնելով, որ այնտեղ կան պետություններ, որոնք ունեն վետոյի իրավունք։

Այսպիսով՝ այս հարցերը ՄՔԴ հասցնելու բեռն ընկել է տուժողների և  քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչների ուսերին, որոնք, սակայն, բավարար գործիքակազմ չունեն։

Մելիքյանը նշում է, որ 2024-ին առնվազն երկու կոմունիկացիա եղել է ՄՔԴ դատախազին, այսինքն՝ նրան  տեղեկատվություն է տրամադրվել ենթադրյալ հանցագործությունների վերաբերյալ։ Մեկը Center for Truth and Justice (Ճշմարտության և արդարության կենտրոն) ՀԿ-ի կողմից՝ Հայաստանի տարածքում տեղի ունեցած դեպքերի մասին, իսկ երկրորդը՝ Արցախի Մարդու իրավունքների նախկին պաշտպաններ Արտակ Բեգլարյանի և Գեղամ Ստեփանյանի կողմից՝ որպես Արցախից բռնի տեղահանման դեպքով տուժողներ։ Սակայն, ըստ Մելիքյանի, երկու դեպքում էլ էական տեղաշարժ չկա, իսկ որևէ այլ գործիքակազմ տուժողներն ու քաղհասարակության ներկայացուցիչները չունեն։

Ինչու Հայաստանը չի դիմում Միջազգային քրեական դատարան Հայաստանը

Հռոմի ստատուտը վավերացրեց քաղաքական այնպիսի իրավիճակում, երբ ՌԴ նախագահի նկատմամբ հետախուզում էր հայտարարվել, և, ըստ էության, վավերացնելով ստատուտը, ՀՀ-ն  պարտավորություն էր ստանձնում նաև ձերբակալելու ՌԴ նախագահին, ինչն  արտաքին քաղաքականության տեսանկյունից Հայաստանի համար ռիսկեր էր պարունակում։ Չնայած այդ հանգամաքին՝ Հայաստանը գնաց այդ քայլին։ Այս շրջանում ընդդիմադիրները պնդում էին, որ ստատուտի վավերացումը քաղաքական նպատակներ է հետապնդում, ՌԴ-ի դեմ է, Արևմուտքին գոհացնելու նպատակ ունի։

ՌԴ ԱԳՆ-ն հայտարարություն արեց։

Իշխանությունները, սակայն, հերքում էին այս թեզերը։

Հռոմի ստատուտը կապ չունի Հայաստան-Ռուսաստան հարաբերությունների հետ, դա կապ ունի Հայաստանի անվտանգային խնդիրների հետ»,- հայտարարել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։

Իսկ Ազգային ժողովի պետաիրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Վլադիմիր Վարդանյանը վստահեցնում էր, որ Ադրբեջանի կողմից սանձազերծված և էթնիկ զտումների հանգեցրած ագրեսիվ պատերազմների պարագայում Հայաստանը չի կարող լռել։

«Սա Հայաստանի Հանրապետության՝ որպես միջազգային հանրության սուբյեկտի պարտականությունն է»,- ստատուտի  վավերացման նախագծի քննարկումների ժամանակ հայտարարել էր Վլադիմիր Վարդանյանը՝ պնդելով, որ ստատուտի վավերացումը նաև Հայաստանի բարոյական պարտավորությունն է։

«Այս փաստաթղթի վավերացումն ուղղված է այն միջազգային հանցագործներին, որոնք Հայաստանի Հանրապետության դեմ սանձազերծել են ագրեսիա, որոնք 21-րդ դարում Արցախում հանգեցրել են էթնիկ զտումների։ Եվ այդ անձինք պետք է պատասխանատվություն կրեն, որտեղ են գտնվում այդ անձինք, և  ինչ կարգի պատասխանատվություն կլինի, թող որոշի Միջազգային քրեական դատարանը»,- ասել էր Վարդանյանը։

Միջազգային իրավական հարցերով Հայաստանի ներկայացուցիչ Եղիշե Կիրակոսյանը, որը 2025 թ․ մարտի 5-ին հրաժարական տվեց, ասում էր, որ Հռոմի ստատուտի վավերացումը կանխարգելիչ նշանակություն կունենա Ադրբեջանի ագրեսիայի նկատմամբ։ «Եթե Հայաստանի խորհրդարանը վավերացնի Հռոմի ստատուտը և դրա իրավազորությունը տարածվի ՀՀ տարածքի նկատմամբ, դա կարող է կանխարգելիչ նշանակություն ունենալ Ադրբեջանի կողմից կատարվելիք հանցագործությունների կոնտեքստում»,- հայտարարել էր Եղիշե Կիրակոսյանը։

Այս հայտարարություններից մեկուկես տարի անց, սակայն,  Հայաստանի իշխանությունները հայտարարում են,որ պատրաստ են Միջազգային ատյաններից ետ կանչել Ադրբեջանի դեմ դատական հայցերը՝ չխոչընդոտելու համար խաղաղության գործընթացը։ Իրավապաշտպան Աննա Մելիքյանի խոսքով՝ Հայաստանը ոչ միայն  չպետք է հետ կանչի Ադրբեջանի դեմ ներկայացված դատական հայցերը, այլև պետք է դիմի Միջազգային քրեական դատարան։

«Հայաստանը պարտավոր է հետապնդել պատերազմական հանցագործություն կատարած անձանց։ Սա իմպերատիվ պահանջ է։ Մտավախություն ունեմ, որ  անգամ ներպետական ատյաններում այլևս ջանքեր չեն գործադրվելու՝ քննելու այդ գործերը և ինչ-որ  հանգուցալուծման հասցնելու։ Դա կլինի Հայաստանի ստանձնած  պարտավորությունների խախտում։ Ի վերջո, առանց արդարության վերականգնման երկարաժամկետ խաղաղություն լինել չի կարող»,- եզրափակում է Մելիքյանը։  

Իշխանությունները չեն մեկնաբանում, թե ինչու Հայաստանը չի դիմում ՄՔԴ

Հռոմի ստատուտը Ազգային ժողովի կողմից վավերացվել է 60 կողմ և 22 դեմ ձայներով։ Կողմ քվեարկել են «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավորները, դեմ՝ «Պատիվ ունեմ» և «Հայաստան» խմբակցությունները։

Factor TV-ի հարցին, թե ինչու ստատուտի վավերացումից մեկուկես տարի անց Հայաստանը որևէ գործ չի ուղարել Միջազգային քրեական դատարան, Ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանը պատասխանեց, որ հարցի հասցեատերն ինքը չէ

։ «Ես միջազգային դատարաններ հայցեր չեմ ներկայացնում։ Ամեն դեպքում նաև որպես իշխանության ներկայացուցիչ, այդ հայցերը երբևիցե իմ քննարկման առարկա չեն հանդիսացել և չեն հանդիսանում, որովհետև ես Ազգային ժողովում օրենսդրական գործունեություն եմ իրականացնում»,- ասաց Սիմոնյանը, այնուամենայնիվ  նկատելով, որ եթե իրենք ստատուտը չվավերացնեին, Հայաստանն այսօր միանգամայն այլ իրականության մեջ կլիներ։

«Օրինակ՝ կարող էր Հայաստանի տարածք շատ ավելի շատ ներխուժած հակառակորդ ունենայինք, ՀՀ-ի ինքնիշպանության աստիճանն ասքան չլիներ»,- ներկայացրեց Սիմոնյանը։

Մեր հարցին՝ քննադատո՞ւմ է պատասխանատուներին, որոնք ստատուտի վավերացումից մեկուկես տարի անց դեռևս քայլեր չեն ձեռնարկել Միջազգային քրեական դատարան դիմելու համար, Ալեն Սիմոյանն արձագանքեց․ «Ես ոչ մեկին չեմ քննադատում»։

Ստատուտի վավերացման ժամանակ Հայաստանի Հանրապետության դեմ ագրեսիա սանձազերծողներին, Արցախի էթնիկ զտման համար մեղավորներին պատասխանատվության ենթարկելու մասին բարձրաձայնող Վլադիմիր Վարդանյանը հրաժարվեց թեմայի վերաբերյալ մեր հարցերին պատասխանել։  

Ստատուտի վավերացումից մեկուկես տարի անց Միջազգային քրեական դատարան դիմելու ընթացակարգ չկա Իսկ ինչպես պետք է պետությունը դիմի Միջազգային քրեական դատարան։ Պարզվում է՝ Հռոմի ստատուտի վավերացումից մեկուկես տարի անց Հայաստանի ներպետական օրենսդրության մեջ  չեն ընդունվել այնպիսի իրավակարգավորումներ, որոնք թույլ կտան, որպեսզի պետությունը դիմի ՄՔԴ։

Իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական e-draft.am կայքում ընդամենն օրեր առաջ՝ մարտի 24-ին,  շրջանառության մեջ է դրվել նախագիծ՝ «Քրեական վարույթներով իրավական օգնության մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին և «Միջազգային իրավական հարցերով ներկայացուցչի մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին», որոնցով նախատեսվում են Միջազգային քրեական դատարանի հետ ՀՀ համագործակցության հիմունքներին, պատասխանատու մարմիններին և դրանց գործառույթներին, ինչպես նաև համագործակցության ընթացքում իրավական օժանդակության ձևերին:

Ըստ փոփոխությունների՝ ՄՔԴ դիմելու իրավասությունը ևս, ինչպես մյուս միջազգային դատարաններ դիմելու դեպքում, կտրվի Միջազգային իրավական հարցերով ՀՀ ներկայացուցչին։ Նշենք, որ Միջազգային իրավական հարցերով ՀՀ ներկայացուցիչի պաշտոնն արդեն շուրջ 1 ամիս թափուր է Եղիշե Կիրակոսյանի հրաժարականից հետո։   Արաքս Մամուլյան

Աղբյուրը՝ https://factor.am/876657